اثر حشره کشی سموم تیامتوکسام، تیاکلوپراید و قارچ بیمارگر حشرات (zare & gams) lecanicillium longisporum روی شته مومی کلم brevicoryne brassicae (l.) (hemiptera: aphididae) در شرایط گلخانه ای

چکیده شته مومی کلم (brevicoryne brassicae l.) یکی از مهم ترین آفات کلم در دنیاست. با توجه به تعداد نسل زیاد و پتانسیل مقاومت به آفت کش ها، بررسی و تحقیق در مورد حشره کش های پر کاربرد از جمله ترکیبات شبه نیکوتینی جدید و قارچ های بیمار گر حشرات جهت کنترل تلفیقی این آفت ضرورت دارد. در این تحقیق اثر زیر کشنده قارچ lecanicillium longisporum و نیز اثرات تماسی، سیستمیک و تماسی- سیستمیک هریک از سموم تیامتوکسام و تیاکلوپراید به صورت جداگانه روی پارامتر های زیستی حشرات کامل شته مومی کلم بررسی شد. سپس سمیت تماسی توأم سموم با قارچ روی پارامتر های زیستی آفت مذکور ارزیابی گردید. قارچ در پنج غلظت 103 تا 107 کنیدیوم در هر میلی لیتر و سموم شیمیایی در غلظت های 05/22 (lc10)، 8/58 (lc25) و05/169 (lc50) پی پی ام برای تیامتوکسام و 52/23 (lc10)، 44/76 (lc25) و 89/274 (lc50) پی پی ام برای تیاکلوپراید استفاده شدند. آزمایشات در شرایط گلخانه با دمای5±25 درجه سلسیوس، رطوبت نسبی10±60 و دوره نوری 8: 16 (تاریکی: روشنایی) روی کلم سفید واریته capitata انجام شد. در آزمایشات مربوط به بررسی اثر توأم سموم شیمیایی و قارچ، غلظت ایجاد کننده 25 درصد تلفات از هر دو ماده حشره کش به صورت جداگانه با غلظت های مختلف قارچ به کار برده شد. در آزمایش بررسی اثر تیامتوکسام و تیاکلوپراید، مقادیر rm و میانگین طول عمر در اثر تماسی- سیستمیک سموم تیامتوکسام و تیاکلوپراید نسبت به اثر تماسی و سیستمیک آنها کمتر بود. در کاربرد جداگانه قارچ، کمترین میانگین طول عمر در شته های تیمار شده با غلظت 107 کنیدیوم در میلی لیتر برابر با 59/1±70/10 روز در مقایسه با شاهد (94/0±65/22) روز بود. در شته های تیمار شده با غلظت های 104، 105، 106 و 107 کنیدیوم در میلی لیتر از قارچ مقادیر ,r0 rm و ? به صورت معنی داری نسبت به شاهد کاهش می یابد. بیشترین مقدار dt در تیمار 107 کنیدیوم در میلی لیتر از قارچ ثبت شد. در کاربرد توأم سموم شیمیایی و قارچ، کمترین میانگین طول عمر و مقدار rm در غلظت توأم 107 قارچ و lc25 هر یک از سموم تیامتوکسام و تیاکلوپراید وجود داشت. کمترین میانگین طول عمر، در شته های تیمار شده با غلظت توأم 107 قارچ و lc25 تیامتوکسام (31/1±15/9 روز) و غلظت توأم 107 قارچ و lc25 تیاکلوپراید (95/0±05/6 روز) در مقایسه با شاهد (90/0±70/21) روز مشاهده شد. میزان پوره زایی کل و میانگین طول عمر در کاربرد توأم غلظت های مختلف قارچ به همراه هر یک از حشره کش ها، به صورت معنی داری کمتر از شاهد بود. در مجموع، ترکیب این سموم شیمیایی و قارچ بیمار گر می تواند کاهش غلظت مصرفی، کاهش هزینه، بالا بردن تأثیر و امنیت این عوامل کنترلی را به همراه داشته باشد. کلمات کلیدی: شته مومی کلم، تیامتوکسام، تیاکلوپراید، بیو کنترل، قارچ بیمار گر، جدول زندگی